Dag 4: Cu Chi tunnels

Als ik voorheen aan Vietnam dacht, dacht ik aan de Vietnamoorlog - net als vele leeftijdgenoten met mij. De Tweede Wereldoorlog leeft zeker nog bij mijn generatie, maar die heb ik niet zelf meegemaakt. De Vietnamoorlog daarentegen, hoezeer ook op afstand, kwam met al zijn gruwelijkheden bijna dagelijks via de tv de huiskamer binnen. De bombardementen, de guerilla, het moorden en martelen, Agent Orange, napalm. En bij ons de protesten, de muziek.....

Wat wij de Vietnamoorlog noemen, heet in Vietnam de Amerikaanse oorlog. Met enige moeite kun je je iets van de guerilla oorlog in het zuiden voorstellen wanneer je de Cu Chi tunnels bezoekt. Al tijdens de onafhankelijkheidsstrijd na WOII tegen de Fransen begonnen de communisten met het graven van tunnels, vaak over korte afstanden - met de hand.  Toen de Verenigde Staten hun militaire aanwezigheid in Vietnam steeds meer opvoerden om het regime in Zuid-Vietnam te steunen in de vroege jaren 60, breidden de Noord-Vietnamese en Viet Cong troepen de tunnels geleidelijk uit. Op het hoogtepunt tijdens de Amerikaanse oorlog verbond het tunnelnetwerk in het Cu Chi district ondersteuningsbases van de Viet Cong over een afstand van ongeveer 250 km., van de buitenwijken van Saigon helemaal tot aan de grens met Cambodja.

Verborgen onder grond en blad van het woud was deze tunnelingang onzichtbaar

De communisten gebruikten deze ondergrondse routes voor het legeren van de troepen, voor communicatie en transport van voorraden, voor het leggen van booby-traps en het uitvoeren van verrassingsaanvallen, waarna ze veilig ondergronds konden verdwijnen. De Cu Chi tunnels omvatten over drie dieptelagen werk- en woonruimten, keukens, bedrijfjes, ziekenhuizen en schuilkelders tegen de bommen. Her en der zijn nog bomkraters zichtbaar, maar de Amerikaanse bombardementen  konden weinig uitrichten. Ontbladeringsmiddelen als Agent Orange werden ingezet en, hoewel we door bossen liepen die zich schijnbaar hebben hersteld, zijn zowel voor de natuur als voor de bevolking de gevolgen nog steeds voelbaar. Nu maken deze tunnels deel uit van een herdenkingspark voor de Vietnam-oorlog in Ho Chi Minh stad en vormen ze een toeristische attractie. Op weg naar de Cu Chi tunnels reden we door het dorp Trang Bang, waar fotograaf Nick Ut de verschrikkingen van napalm aan de wereld toonde met zijn foto van het meisje Kim Phuc.

Rob heeft zich in een van tunnels gewaagd. Voor de forse gestalten van (westerse) toeristen zijn enkele stukken van de tunnels ruimer gemaakt dan ze oorspronkelijk waren.
Kegelvormige heuveltjes, die leken op een termietenheuvel, waren niet zelden in gebruik voor de luchtverversing van het ondergrondse gangenstelsel. De G.I.'s zetten honden in voor de opsporing hiervan, maar daar vonden de strijders dan weer hun eigen oplossingen voor.

Bovengronds in een keurig kunstgrasveldje voorbeelden van boobytraps. We moesten er niet aan denken hoe de G.I.'s eraan toe waren die in deze vallen zijn gelopen.

Voor een Amerikaanse tank of voor gedode G.I.'s  kregen de communistische strijders onderscheidingen en een soort bonuspunten. Na de oorlog gaf hen dat recht op een goede baan, of ze daar nu gekwalificeerd voor waren of niet; dat deed er niet toe.  Dit soort bevoordeling van mensen die "aan de goede = communistische kant" gestreden hadden, evenals van de huidige communisten t.o.v. andere landgenoten zoals de nakomelingen van Zuid-Vietnamese strijders, niet-communisten en andersgezinden als katholieken, boeddhisten etc. voelt onrechtvaardig. Het officiële standpunt van het huidige regime is dat iedereen in Vietnam gelijk is en gelijke rechten heeft, maar in de praktijk ervaren veel mensen dit anders. In combinatie met de logheid van het systeem en de wijd verbreide corruptie wekt dat wel ergernis op.

Bovengronds zijn allerlei ruimtes nagebouwd, zoals die tijdens de oorlog ondergronds in gebruik waren. In een bommenfabriekje werd het kruit van buitgemaakte niet ontplofde bommen van de Amerikanen hergebruikt voor nieuwe wapens, niet zonder gevaar!

Een hospitaal, een keuken, waarvan de schoorstenen een stuk verderop dusdanig waren aangebracht dat de rook laag bij de grond bleef en in de ochtendmist onzichtbaar. De rol van mannen en vrouwen, de kleding, kortom er is hier veel (tastbare) informatie over de drijfveren, de strijd en het leven in de Amerikaans-Vietnamese oorlog. H, onze gids, vertelde.

De schietbaan en de film hebben we gelaten voor wat het was. H. had ons vroeg meegenomen naar deze site om het massatourisme (bussen) voor te zijn. Het vervolg van onze trip zou ons naar de Cao Dai tempel brengen en als we deze nog wilden zien voor de ceremonie van 12 uur, moesten we voortmaken.
Na een afsluitend kopje thee, begeleid door Tapioca wortel met een dip, verlieten we de Cu Chi tunnels.

Bij dergelijke excursies draag ik geen telelens bij me, maar ik kan het niet nalaten een niet geheel scherpe foto van deze prachtige vogels, die bij onze tapioca dis rondscharrelden, op te nemen.

Witkuiflijstergaai

Van de Cu Chi tunnels reden we naar de Cao Dai tempel in Tay Ninh door een landschap waar landbouw en rubberplantages de boventoon voerden, afgewisseld door verspreide huizen en kleine dorpjes. Een snelle indruk vanuit de auto:

                                                                                                    Cao Dai tempel in Tay Ninh >